Een oudere met dementie kan onder dwang worden opgenomen in het verpleeghuis. Bijvoorbeeld als hij of zij een gevaar vormt voor zichzelf of voor anderen. Maar ook als iemand zélf niet meer in staat is om toestemming te geven, kan er tóch een opname in het verpleeghuis volgen.

Een gedwongen opname in het verpleeghuis gebeurt via een rechterlijke machtiging (rm) of een inbewaringstelling (ibs). Maar stel dat uw partner of uw vader of moeder het besluit om te verhuizen zelf niet meer kan nemen. Dan kunt u een zogenaamde artikel 60-toets aanvragen bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Ook de zorgaanbieder, wijkverpleegkundige of de huisarts kunnen deze toets aanvragen, of u hierbij helpen. Als uw familielid nog geen indicatie voor een opname in het verpleeghuis heeft, dan wordt de aanvraag voor de indicatie gecombineerd met de artikel 60-toets.

Artikel 60-toets
In Nederland geldt als regel, dat iemand zelf besluit of hij of zij wordt opgenomen in een verpleeghuis of niet. Als iemand niet meer in staat is om zelf te beslissen, kan opname plaatsvinden op basis van een besluit van het CIZ. Het CIZ onderzoekt eerst of hij of zij daadwerkelijk in aanmerking komt voor een plaats in het verpleeghuis. Daarna beoordeelt het CIZ óók of uw partner of familielid zelf nog in staat is om over de opname te beslissen. Als hij of zij dat niet kan, maar zich ook niet tegen de opname verzet, geeft het CIZ een zogeheten artikel 60-indicatie af. Daarmee is een opname mogelijk op basis van artikel 60 van de Wet Bopz. Bopz staat voor 'Bijzondere Opnemingen Psychiatrische Ziekenhuizen.' Deze wet geldt ook voor het verpleeghuis. De medewerker van het CIZ komt voor dit onderzoek op huisbezoek. Het is uiteraard heel belangrijk, dat u als mantelzorger bij dit gesprek aanwezig bent. De artikel-60 indicatie vervalt, als uw partner of familielid zich alsnog verzet tegen de opname. Dan is opname alleen mogelijk via een rechterlijke machtiging.

Gedwongen opname via een rechterlijke machtiging (rm)
Een rechterlijke machtiging is een beslissing van de rechter dat iemand gedwongen opgenomen moet worden. Als partner of familielid kunt u een rechterlijke machtiging aanvragen bij de officier van justitie als u vindt dat uw familielid een gevaar is voor zichzelf en voor anderen. Maar ook een arts kan de officier van justitie vragen om de procedure te starten. Daarbij is altijd een geneeskundige verklaring nodig. Die verklaring mag niet ouder zijn dan een paar dagen en een onafhankelijke psychiater of de specialist ouderengeneeskunde moet deze verklaring opstellen. De officier van justitie bekijkt het verzoek en de geneeskundige verklaring. Als hij een opname ook nodig vindt, stuurt hij de papieren naar de rechter. Om een goede uitspraak te kunnen doen, praat de rechter zelf ook met degene voor wie de aanvraag is bedoeld en als het mogelijk is ook met degene die de aanvraag doet. Als de rechter besluit dat een gedwongen opname noodzakelijk is, moet uw dierbare binnen twee weken opgenomen worden in een instelling. Daarna is de rechterlijke machtiging niet meer geldig. De opname is voor maximaal 6 maanden. Als na afloop van deze periode opname noodzakelijk blijft, maar de betreffende persoon zich daartegen verzet, kan de rechter de opname verlengen voor maximaal vijf jaar.

Gedwongen opname via een inbewaringstelling (ibs)
Een ibs is alleen mogelijk in een noodsituatie en loopt via de politie. Bijvoorbeeld als iemand zelfmoord wil plegen, agressief is of heel slecht voor zichzelf zorgt. Het gevaar moet zo ernstig zijn, dat de procedure voor een voorlopige rechterlijke machtiging te lang zou duren. Vaak zijn het mensen in de omgeving - buren, familie of voorbijgangers - die de politie waarschuwen. De politie beoordeelt of de crisisdienst van de GGZ ingeschakeld moet worden. De dienstdoende arts van de crisisdienst moet een afweging maken: Is deze verwarde oudere gevaarlijk voor zichzelf of voor zijn omgeving? Is een opname in een verpleeghuis echt nodig? Wil hij of zij beslist niet vrijwillig opgenomen worden? Als dat inderdaad het geval is, stelt de arts een geneeskundige verklaring op en stuurt die naar de burgemeester. De burgemeester beslist over de ibs. Na afgifte van een ibs door de burgemeester, brengen de politie of de crisisdienst de verwarde oudere binnen 24 uur naar het verpleeghuis. Een gedwongen verblijf op basis van een in bewaringstelling kan maximaal tot bijna vier weken duren. Meer lezen? www.dwangindezorg.nl